ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ - ΤΟ ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ

Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης(Adagio)

Αφήγηση:Μίκης Θεοδωράκης & Ιουλίτα Ηλιοπούλου

Lyrics - Στίχοι:

Θά πενθώ πάντα μ’ ακούς; γιά σένα, 

μόνος, στόν Παράδεισο

Θά γυρίσει αλλού τίς χαρακιές

Τής παλάμης, η Μοίρα, σάν κλειδούχος

Μια στιγμή θά συγκατατεθεί ο Καιρός

Πώς αλλιώς, αφού αγαπιούνται οι άνθρωποι

Θά παραστήσει ο ουρανός τα σωθικά μας

Καί θά χτυπήσει τόν κόσμο η αθωότητα

Μέ το δριμύ του μαύρου του θανάτου.

ΙΙ.

Πενθώ τόν ήλιο καί πενθώ τα χρόνια που έρχονται

Χωρίς εμάς καί τραγουδώ τ’ άλλα πού πέρασαν

Εάν είναι αλήθεια

Μιλημένα τα σώματα καί οί βάρκες πού έκρουζαν γλυκά

Οί κιθάρες πού αναβόσβησαν κάτω από τα νερά

Τά "πίστεψέ με" και τα "μή"

Μια στόν αέρα μια στή μουσική

Τα δυο μικρά ζωα, τα χέρια μας

Πού γύρευαν ν’ ανέβουνε κρυφά το ένα στό άλλο

Η γλάστρα μέ το δροσαχί στίς ανοιχτές αυλόπορτες

Καί τα κομμάτια οί θάλασσες πού ερχόντουσαν μαζί

Πάνω απ’ τίς ξερολιθιές, πίσω άπ’ τούς φράχτες

Τήν ανεμώνα πού κάθισε στό χέρι σού

Κι έτρεμες τρεις φορές το μώβ τρεις μέρες πάνω από

τούς καταρράχτες

Εάν αυτά είναι αλήθεια τραγουδώ

Τό ξύλινο δοκάρι καί το τετράγωνο φαντό

Στόν τοίχο μέ τη Γοργόνα μέ τα ξέπλεκα μαλλιά

Τή γάτα πού μάς κοίταξε μέσα στά σκοτεινά

Παιδί μέ το λιβάνι καί μέ τόν κόκκινο σταυρό

Τήν ώρα πού βραδιάζει στών βράχων το απλησίαστο

Πενθώ το ρούχο πού άγγιξα καί μού ήρθε ο κόσμος.

ΙΙΙ.

Έτσι μιλώ γιά σένα καί γιά μένα

Επειδή σ’ αγαπώ καί στήν αγάπη ξέρω

Νά μπαίνω σάν Πανσέληνος

Από παντού, γιά το μικρό το πόδι σού μες στ’ αχανή

σεντόνια

Νά μαδάω γιασεμιά κι έχω τη δύναμη

Αποκοιμισμένη, νά φυσώ νά σέ πηγαίνω

Μές από φεγγαρά περάσματα καί κρυφές τής θάλασσας στοές

Υπνωτισμένα δέντρα μέ αράχνες πού ασημίζουμε

Ακουστά σ’ έχουν τα κύματα

Πώς χαιδεύεις, πώς φιλάς

Πώς λές ψιθυριστά το "τί" καί το "έ"

Τριγύρω στό λαιμό στόν όρμο

Πάντα εμείς το φως κι η σκιά

Πάντα εσύ τ’ αστεράκι καί πάντα εγώ το σκοτεινό πλεούμενο

Πάντα εσύ το λιμάνι κι εγώ το φανάρι το δεξιά

Τό βρεγμένο μουράγιο καί η λάμψη επάνω στά κουπιά

Ψηλά στό σπίτι μέ τίς κληματίδες

Τά δετά τριαντάφυλλα, καί το νερό πού κρυώνει

Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα καί πάντα εγώ η σκιά πού μεγαλώνει

Τό γερτό παντζούρι εσύ, ο αέρας πού το ανοίγει εγώ

Επειδή σ’ αγαπώ καί σ’ αγαπώ

Πάντα Εσύ το νόμισμα καί εγώ η λατρεία πού τό

Εξαργυρώνει:

Τόσο η νύχτα, τόσο η βοή στόν άνεμο

Τόσο η στάλα στόν αέρα, τόσο η σιγαλιά

Τριγύρω η θάλασσα η δεσποτική

Καμάρα τ’ ουρανού με τ’ άστρα

Τόσο η ελάχιστη σου αναπνοή

Πού πια δεν έχω τίποτε άλλο

Μές στούς τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα

Νά φωνάζω από σένα καί νά μέ χτυπά η φωνή μου

Νά μυρίζω από σένα καί ν’ αγριεύουν οί άνθρωποι

Επειδή το αδοκίμαστο καί το απ’ αλλού φερμένο

Δεν τ’ αντέχουν οί άνθρωποι κι είναι νωρίς, μ’ ακούς

Είναι νωρίς ακόμη μες στόν κόσμο αυτόν αγάπη μου

ΝΑ ΜΙΛΩ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ.

ΙV.

Είναι νωρίς ακόμη μες στόν κόσμο αυτόν, μ’ ακούς

Δεν έχουν εξημερωθεί τα τέρατα μ’ ακούς

Τό χαμένο μου το αίμα καί το μυτερό, μ’ ακούς

Μαχαίρι

Σάν κριάρι πού τρέχει μες στούς ουρανούς

Καί τών άστρων τούς κλώνους τσακίζει, μ’ ακούς

Είμ’ εγώ, μ’ ακούς

Σ’ αγαπώ, μ’ ακούς

Σέ κρατώ καί σέ πάω καί σού φορώ

Τό λευκό νυφικό τής Οφηλίας, μ’ ακούς

Πού μ’ αφήνεις, πού πάς καί ποιος, μ’ ακούς

Σού κρατεί το χέρι πάνω απ’ τούς κατακλυσμούς

Οί πελώριες λιάνες καί τών ηφαιστείων οί λάβες

Θά `ρθει μέρα, μ’ ακούς

Νά μάς θάψουν κι οί χιλιάδες ύστερα χρόνοι

Λαμπερά θά μάς κάνουν περώματα, μ’ ακούς

Νά γυαλίσει επάνω τούς η απονιά, ν’ ακούς

Τών ανθρώπων

Καί χιλιάδες κομμάτια νά μάς ρίξει

Στά νερά ένα ένα, μ’ ακούς

Τά πικρά μου βότσαλα μετρώ, μ’ ακούς

Κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία, μ’ ακούς

Όπου κάποτε οί φιγούρες Τών Αγίων

βγάζουν δάκρυ αληθινό, μ’ ακούς

Οί καμπάνες ανοίγουν αψηλά, μ’ ακούς

Ένα πέρασμα βαθύ νά περάσω

Περιμένουν οί άγγελοι μέ κεριά καί νεκρώσιμους ψαλμούς

Πουθενά δεν πάω, μ’ ακους

Ή κανείς ή κι οί δύο μαζί, μ’ ακούς

Τό λουλούδι αυτό τής καταιγίδας καί μ’ ακούς

Τής αγάπης

Μια γιά πάντα το κόψαμε

Καί δε γίνεται ν’ ανθίσει αλλιώς, μ’ ακούς

Σ’ άλλη γή, σ’ άλλο αστέρι, μ’ ακούς

Δεν υπάρχει το χώμα δεν υπάρχει ο αέρας

Πού αγγίξαμε, ο ίδιος, μ’ ακούς

Καί κανείς κηπουρός δεν ευτύχησε σ’ άλλους καιρούς

Από τόσον χειμώνα κι από τόσους βοριάδες, μ’ ακούς

Νά τινάξει λουλούδι, μόνο εμείς, μ’ ακούς

Μές στή μέση τής θάλασσας

Από το μόνο θέλημα τής αγάπης, μ’ ακούς

Ανεβάσαμε ολόκληρο νησί, μ’ ακούς

Μέ σπηλιές καί μέ κάβους κι ανθισμένους γκρεμούς

άκου, άκου

Ποιος μιλεί στά νερά καί ποιος κλαίει ακούς;

ποιος γυρευει τον αλλο, ποιος φωναζει 

ακους;

Είμ’ εγώ πού φωνάζω κι είμ’ εγώ πού κλαίω, μ’ ακούς

Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, μ’ ακούς.

V.

Γιά σένα έχω μιλήσει σέ καιρούς παλιούς

Μέ σοφές παραμάνες καί μ’ αντάρτες απόμαχους

Από τι νά `ναι πού έχεις τη θλίψη του αγριμιού

Τήν ανταύγεια στό μέτωπο του νερού του τρεμάμενου

Καί γιατί, λέει, νά μέλει κοντά σου νά `ρθω

Πού δε θέλω αγάπη αλλά θέλω τόν άνεμο

Αλλά θέλω της ξέσκεπης όρθιας θάλασσας τόν καλπασμό

Καί γιά σένα κανείς δεν είχε ακούσει

Γιά σένα ούτε το δίκταμο ούτε το μανιτάρι

Στά μέρη τ’ αψηλά της Κρήτης τίποτα

Γιά σένα μόνο δέχτηκε ο Θεός νά μου οδηγεί το χέρι

Πιο δω, πιο κεί, προσεχτικά σ’ όλα το γύρο

Του γιαλού του προσώπου, τούς κόλπους, τα μαλλιά

Στό λόφο κυματίζοντας αριστερά

Τό σώμα σου στή στάση του πεύκου του μοναχικού

Μάτια της περηφάνειας καί του διάφανου

Βυθού, μέσα στό σπίτι μέ το σκρίνιο το παλιό

Τίς κίτρινες νταντέλες καί το κυπαρισσόξυλο

Μόνος νά περιμένω που θά πρωτοφανείς

Ψηλά στό δώμα ή πίσω στίς πλάκες της αυλής

Μέ τ’ άλογο του Αγίου καί το αυγό της Ανάστασης

Σάν από μια τοιχογραφία καταστραμμένη

Μεγάλη όσο σέ θέλησε η μικρή ζωή

Νά χωράς στό κεράκι τη στεντόρεια λάμψη τήν ηφαιστειακή

Πού κανείς νά μην έχει δεί καί ακούσει

Τίποτα μες στίς ερημιές τα ερειπωμένα σπίτια

Ούτε ο θαμμένος πρόγονος άκρη άκρη στόν αυλόγυρο

Γιά σένα, ούτε η γερόντισσα μ’ όλα της τα βοτάνια

Γιά σένα μόνο εγώ, μπορεί, καί η μουσική

Πού διώχνω μέσα μου αλλ’ αυτή γυρίζει δυνατότερη

Γιά σένα το ασχημάτιστο στήθος των δώδεκα χρονώ

Τό στραμμένο στό μέλλον με τόν κρατήρα κόκκινο

Γιά σένα σάν καρφίτσα η μυρωδιά η πικρή

Πού βρίσκει μες στό σώμα καί πού τρυπάει τη θύμηση

Καί νά το χώμα, νά τα περιστέρια, νά η αρχαία μας γή.

VI.

Έχω δεί πολλά καί η γή μες απ’ το νού μου φαίνεται ωραιότερη

Ώραιότερη μες στούς χρυσούς ατμούς

Η πέτρα η κοφτερή, ωραιότερα

Τά μπλάβα των ισθμών καί οί στέγες μες στά κύματα

Ωραιότερες οί αχτίδες όπου δίχως να πατείς περνάς

Αήττητη όπως η Θεά της Σαμοθράκης πάνω από τα βουνά

τής θάλασσας

Έτσι σ’ έχω κοιτάξει πού μου αρκεί

Νά `χει ο χρόνος όλος αθωωθεί

Μές στό αυλάκι που το πέρασμα σου αφήνει

Σάν δελφίνι πρωτόπειρο ν’ ακολουθεί

Καί νά παίζει μέ τ’ άσπρο καί το κυανό η ψυχή μου !

Νίκη, νίκη όπου έχω νικηθεί

Πρίν από τήν αγάπη καί μαζί

Γιά τη ρολογιά καί το γκιούλ μπιρσίμι

Πήγαινε, πήγαινε καί ας έχω εγώ χαθεί

Μόνος καί άς είναι ο ήλιος που κρατείς ένα παιδί

νεογέννητο

Μόνος, καί ας είμ’ εγώ η πατρίδα που πενθεί

Ας είναι ο λόγος που έστειλα νά σου κρατεί δαφνόφυλλο

Μόνος, ο αέρας δυνατός καί μόνος τ’ ολοστρόγγυλο

Βότσαλο στό βλεφάρισμα του σκοτεινού βυθού

Ο ψαράς που ανέβασε κι έριξε πάλι πίσω στούς καιρούς τόν Παράδεισο !

VII.

Στόν Παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί

Απαράλλαχτο εσύ κι ένα σπίτι στή θάλασσα

Μέ κρεβάτι μεγάλο καί πόρτα μικρή

Έχω ρίξει μες στ’ άπατα μιαν ηχώ

Νά κοιτάζομαι κάθε πρωί που ξυπνώ

ΝΑ ΣΕ ΒΛΕΠΩ ΜΙΣΗ ΝΑ ΠΕΡΝΑΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

ΚΑΙ ΜΙΣΗ ΝΑ ΣΕ ΚΛΑΙΩ ΜΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ...