Έχουμε αναρωτηθεί από τι να οφείλεται η δύναμη του στίχου,όπως επίσης και δύο επαναλαμβανόμενων δακτυλισμών στη ταστιέρα της κιθάρας με τη μορφή ακόρντου που φαίνεται τόσο απλό αλλά το ίδιο δύσκολο? Κάποιοι ίσως εύκολα να το προσπερνούν. Η αρμονική συνύπαρξη όμως των παραπάνω δύο στοιχείων δύνανται να καθορίσουν τη « σπορά » κάθε μουσικού έργου στο χρόνο. Ένα περισσότερο εμπνευσμένο έργο «επιβάλλεται από μόνο του»,αντανακλώντας αισθητικά τον χάρτη του δημιουργού του. Στην εποχή μας βέβαια ,μεγάλο ρόλο παίζει η προβολή και διαφήμιση κάθε έργου μέσα απ τα social media,όμως αν ανατρέξουμε στο απόμακρο μας παρελθόν,πχ.τη δεκαετία του 60 ,ίσως αναρωτηθούν κάποιοι νεώτεροι , μα καλά ,τότε ένας μουσικός καλλιτέχνης μόνο απ τις ζωντανές του εμφανίσεις μπορούσε να επικοινωνήσει με το κοινό;
Ήταν περίπου κάπως έτσι, με την επιπλέον πληροφόρηση των ειδήσεων και περιοδειών κάθε καλλιτέχνη ή σχήματος, σε μικρές στήλες σε εφημερίδες ή σε νεανικά περιοδικά! Τίποτε άλλο,όλα γίνονταν ως δια μαγείας στόμα με στόμα! Με αυτό τον τρόπο,καθώς ήμουν φοιτητής στο εξωτερικό ,μου ψιθύρισαν πριν από πάρα πολλά χρόνια για τον Βασίλη Καζούλλη , στον οποίο εδώ και έτη, θέλαμε να φτιάξουμε ένα αφιέρωμα ,και ιδού έφτασε η στιγμούλα ! Πριν όμως μπούμε στο πειρασμό να ξετυλίξουμε το κουβάρι με τα συναισθήματα για τον ίδιο, ήθελα να κάνουμε ένα flash back στη δεκαετία του 1960, μια δεκαετία η οποία άφησε τη σπορά –το ανέφερα και στην αρχή του άρθρου,κυριολεκτικά όμως,για αυτό που ακολούθησε στο παγκόσμιο μουσικό γίγνεσθαι μέχρι και σήμερα. Η δεκαετία της έκρηξης της ποπ κουλτούρας,η μαζική απήχηση των σαγηνευτικών «σκαθαριών» των Βeatles,οι αρχικά αιχμηροί με πολλά κοινωνικά μηνύματα Rolling Stones,το δίδυμο Paul Simon and Art Gurfunkel , αλλά και ο μοναδικός στιχουργικά και ερμηνευτικά, Bob Dylan απ την απέναντι άκρη του Ατλαντικού,θα μπολιάσει στη συνείδηση του κόσμου το πολύ ξεχωριστό αμάλγαμα της μουσικής του,όπου το φολκ,η κάντρι,το μπλούζ, συνυπάρχουν και εικονογραφούν με τη περίσσια βραχνάδα της φωνής τον δικό του “πύρινο κόσμο”:Blowin’ in the wind,Mr Tambourine Man,All along the Watchtower,The Times are A-Changin’. Με δίχως ίχνος υπερβολής τα συγκεκριμένα ηχοχρώματα ,δεν είναι τα μοναδικά που επηρεάζουν και διαμορφώνουν ασυνείδητα στην αρχή , περισσότερο συνειδητά αργότερα.Απλά φρονούμε ότι τα προαναφερθέντα έχουν τη πρωτοκαθεδρία στο αρχικό υλικό έμπνευσης του Ρόδιου έφηβου,Βασίλη Καζούλλη .
Ξέχωρα απ όσα επισημάναμε,για τις ξένες καταβολές της έμπνευσης του Βασίλη ,εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει ο τόπος καταγωγής του,η Ρόδος με τα τοπικά τραγούδια των πανηγυριών,αλλά και κάτι άλλο,που ίσως να μην του έχουμε δώσει την πρέπουσα σημασία.Είναι η ενορχηστρωτική τάση του ιδίου, τόσο στιχουργικά-θεματικά, όμως και στα ηχοχρώματα να μπολιάσει τον ήχο του με τη μουσική των υψιπέδων της Λατινικής Αμερικής ( Περού,Βολιβία),χώρες όπου κυρίαρχο ρόλο έχει το φλάουτο του Πάνα με τη συνοδεία εγχόρδων.Στα τραγούδια αυτά ο Βασίλης -ίσως και με εξωτερική παραίνεση,χάριν της ενορχήστρωσης των συνεργατών του, κατά βάση-επικεντρώνεται στον Νόστο και στο ατέρμονο θέμα της αναχώρησης προς κάτι φωτεινό ( ιδεατό-υπερβατό ),πχ.η Αμοργός! Ο ήχος του φλάουτου του Πάνα δημιουργεί ένα πεδίο νοσταλγίας και επίκλησης στην αρχέγονη φύση. Φόλκ ηχόχρωμα αναμφίβολα,με παράλληλο λυρικό στοχασμό,ο οποίος αναπνέει τους αγαπημένους του Βeatles. Επικοινωνούντα δοχεία έφτιαχνε ανέκαθεν η τέχνη. Ο Paul Mc Cartney και John Lennon,είχαν μιλήσει στο τραγούδι τους “Αcross the Universe”:“ Oι λέξεις ξεχειλίζουν σαν ατέλειωτη βροχή σε ένα χαρτονένιο φλιτζάνι ,γλιστρούν ακανόνιστα καθώς φεύγουν μέσα στο σύμπαν” και συνεχίζουν “…λίμνες πίκρας,κύματα χαράς παρασύρονται μέσα στο ανοιχτό μου μυαλό,με κυριεύουν και με χαϊδεύουν. Τίποτε δεν θα αλλάξει τον κόσμο μου!” [1] Στο τραγούδι “ για τον Έρωτα” απ τον πρώτο του κιόλας δίσκο με τίτλο, “ Μπλέ Μωρό”( 1987) ο νεαρός Βασίλης φτιάχνει τα υφολογικά δονκιχωτικά περιγράμματα ενός ανθρώπου βαθιά συναισθηματικού,όπου επιχειρεί να αφήσει παράθυρο ελπίδας στηριζόμενος στις υπερβατικές δυνάμεις του Ουρανού,υπερθεματίζοντας την έλλειψη της μούσας του.
“ Να σε πλάσω θέλησα να σε αγγίξω γή και θάλασσα να σου χαρίσω,την αλήθεια και το ψέμα, στα ματόκλαδά σου τα ανθισμένα.Τούτη η Άνοιξη μα κι ο χειμώνας θα είναι ολόκληρος ο αιώνας. Πούν’ η στράτα σου να τη βαδίσω τα ματάκια σου ν’αντικρύζω .Έε!στα μάτια σου Ουρανέ του έρωτα να λάμπει το χρυσάφι Έε!κι εγώ στη πόρτα σου να μην τη ξαναφήσω πιά μονάχη. Έε!τα μάτια σου Ουρανέ με άστρα κι εσύ να μας φωτίζεις Έε!όπου και να θωρείς ,να στέκεσαι να μας καλησπερίζεις[2]”
Στα τραγούδια μικρά διαμάντια “Άν ήσουν Άγγελος”, “της Άγονης Γραμμής”, “ για τον Έρωτα”,βρίσκουμε τη συνεύρεση με αυτό που σας προείπαμε,δηλαδή με τις φόλκ φόρμες της Λατινικής Αμερικής.Ο ξεχωριστός Άγγλος, διανοητής – ποιητής,William Blake είχε τονίσει “ πως δεν υπάρχει εξέλιξη χωρίς αντίθετα” φρονούμε ότι τα πρώιμα τραγούδια του Βασίλη Καζούλλη γράφτηκαν σε μια πολύ κρίσιμη προσωπική περίοδο για τον ίδιο,καθώς μελετώντας και σκιαγραφώντας το κλίμα της ύστερης μεταπολίτευσης στην Αθήνα το αμιγώς πολιτικό τραγούδι έβαλε σε αγρανάπαυση, ίσως και μια ολόκληρη δεκαετία τον ξενόφερτο στίχο διαμέσου του ρόκ, ή του μπλούζ.[3] Το ρεμπέτικο θα ξαναγεννιόταν απ τις στάχτες του,οπότε το έδαφος για τους υμνητές των sixtees ,όπως η περίπτωση του Βασίλη Καζούλλη, δεν ήταν στρωμένο με ροδοπέταλα. Κάθε άλλο!
Όμως επιμένει και ηχογραφεί,με τη δική του υπογραφή δίχως συμμετοχές άλλων πιο προβεβλημένων ομότεχνων του,το δίσκο του. Η συγκεκριμένη πρώτη δουλειά “Μπλέ Μωρό”αλλά και οι αμέσως επόμενες όπως τα “Τρύπια Καπέλα” διαπνέονται από μια αύρα δημιουργικής ελευθερίας διατηρώντας μια ιδιοσυγκρασία homo viator ( ανθρώπου ταξιδευτή )μένοντας πιστός στους κώδικες επικοινωνίας που μας παρουσιάζει χρόνια τώρα, πλουτίζει τον ρομαντικό του ειρμό ψελλίζοντας λέξεις που πηγάζουν πότε απ την επιβλητικότητα της φύσης,κι άλλοτε απ την αλυγισιά της ανθρώπινης μοίρας . Στο εξαιρετικό του τραγούδι, “Για τον Δημήτρη ( Νέγρικο μπλούζ) ” αναφέρει με ένα κρεσέντο μελαγχολίας “Πολιτικοί δημαγωγούν απ τα μπαλκόνια ,μεσ’ στο σκοτάδι τα καλύτερά μας χρόνια και εσύ στο υπόγειο να σε παίρνει να σε λιώνει,το παραμύθι με το δράκο που σκοτώνει. Σε βρήκα νύχτα η κιθάρα σου σπασμένη, τώρα μονάχα το τραγούδι σου απομένει, όλοι τα χέρια τους ξεπλύναν κι είναι αθώοι κι όμως ο πόνος σου τα στήθια τους τα τρώει”[4].Τραγούδι σπάνιας ομορφιάς βασισμένο σε ακραίες συναισθηματικές αναταράξεις. Ο έκδηλος ρομαντισμός όταν εκφράζεται τόσο ακραία υπό μορφή βιωματικών εικόνων,μιας διάσπαρτης μελαγχολίας βάζει τη βάση σε κάθε ευήκοο ακροατή να πλάσει τη δική του προσωπική αλήθεια .
Οι Beatles επίσης αναφέρουν ,ίσως σε ένα απ τα κορυφαία άλμπουμ τους, το
“White album”,και ειδικότερα στην δημιουργία τους “While my guitar gently weeps”, “…Κοίταξα στο κόσμο και πρόσεξα πως αλλάζει όταν η κιθάρα μου ευγενικά κλαίει,σε κάθε λάθος που οφείλουμε να μάθουμε,ακόμη η κιθάρα συνεχίζει να κλαίει.Δεν ξέρω γιατί κανείς δεν σου είπε,το τρόπο να ξεδιπλώσω την αγάπη σου. Δεν γνωρίζω το πώς κάποιοι σε έλεγχαν,σε αγόραζαν και σε πουλούσαν!”[5]
Αναμφίβολα κάθε ιεράρχηση ή επιλογή των συγκεκριμένων στοιχείων απο εποχή σε εποχή διαφέρει, όμως πόσο τελικά μοιάζουν τα τραγούδια με τους ανθρώπους ,που κινούνται γύρω μας?Ίσως κάποια να μοιάζουν με τους εαυτούς μας. Άν και πόσο αρέσει στον άνθρωπο να ξεβολεύεται,και να μαρτυρά τα ενδόμυχα στο αντικείμενο του πόθου του? Τελικά,μήπως οι συλλογισμοί των δημιουργών εκείνων των περασμένων δεκαετιών ,αλλά και το πρόσωπο που ασχολούμαστε σήμερα,έχουν μιά “ανεξήγητη” αφέλεια? Όρος που ίσως και να μην ταιριάζει στο ύφος των σκληρών και ιδιόρρυθμων καιρών,όπου τα πάντα κινούνται γρήγορα και ο νούς οφείλει να προσπερνά δίχως να δίνει σημασία σε τέτοια στεγανά.
Απεναντίας, εμείς ως Μουσική Πυξίδα,αυτό το αφελές και ανεπιτήδευτο στοιχείο στη τέχνη θεωρούμε ότι είναι και το ελκυστικότερο προσόν της όπου και όποτε αυτή συναντιέται ως στάση ζωής. Εν κατακλείδι,ο Βασίλης Καζούλλης ,όπως ήταν ,είναι και θα μείνει,ένας ρομαντικός αναζητητής της προσωπικής του Ιθάκης,όπου η μουσική και ο λόγος ( στίχος ) δύνανται να ενεργοποιήσουν τα τρίσβαθα της απόλαυσης,η οποία ασφαλώς έχει διαφορετικό πρόσωπο για τον καθένα μας. Η παραπάνω ιδιαιτερότητα δια μέσου της γνώσης προκαλεί τουλάχιστον σε εμάς ρίγη κάρπιμης συγκίνησης. Η ζέση των υλικών των τραγουδιών του –το υπερβατικό, διαισθητικό στοιχείο στον έρωτα για τη φύση ,για τη γυναίκα Μούσα- η οποία παρουσιάζεται στο έργο του ως Φεγγαρολουσμένη, Κυρά του Κάστρου,Γαλανή,Άγνωστη,Μόνη,ή ακόμη και χαριτολογώντας ως κομπιουτερίτσα, κλπ., προάγει την έσω διάσταση του ανθρώπου τη συναισθηματική ψυχολογική, κι όχι την εξωτερική,την μονοδιάστατη εικόνα του φαίνεσθαι. Εκεί βρίσκεται η ουσία στη τέχνη που κοινωνεί!
Με 2 μάτια ανοιχτά σαν κάτοπτρα ,καταγράφοντας επιλεκτικά την δική του πραγματικότητα,τον δικό του πολυεπίπεδο και ονειροπόλο κόσμο,όπου όλα είναι πιθανά ,εκεί όπου “ το κορίτσι με τα πέπλα μου ( μας ) άνοιξε πλατιά τη πόρτα να ονειρευτώ(-ούμε) ξανά. Φράουλες μες στα λειβάδια θάλασσες με κύματα,ουρανός με σκαλοπάτια για να βρώ( -ούμε) τα βήματα[6]!” δανεισμένοι στίχοι απ το σχετικά πρόσφατο κι αγαπημένο τραγούδι, “Απ το Λίβερπουλ ( 2009)” που περιλαμβάνεται στο δίσκο του “Απ το Liverpool στη Σαντορίνη”! Τα ινδάλματά του οι Beatles τόνιζαν επίσης στο μυθικό τους τραγούδι “Strawberry fields for ever”[7]: “ άσε με να σε πάω κάτω ,μιά που πηγαίνω στα φραουλένια λειβάδια ,εκεί όπου τίποτε δεν είναι υπαρκτό και τίποτε δεν βρίσκεται.Τα φραουλένια λειβάδια θα είναι για πάντα!” .Ας μείνουμε κάποιοι ονειροπόλοι για πάντα σε πείσμα των καιρών!
ΑΛΕΞΗΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Βιβλιογραφικές αναφορές
Βιβλιογραφικές αναφορές
Νταλούκας Μανώλης “Ελληνικό Ροκ”, 1945-1990,εκδ.Άγκυρα, 2006
Ευχαριστούμε τον ιστοχώρο www.kazoulis.gr για το δάνειο κάποιων στιγμών απ το προσωπικό αρχείο του καλλιτέχνη.
[3] Νταλούκας Μανώλης “Ελληνικό Ροκ” 1945-1990,εκδ.Άγκυρα,2006,σσ.30,337,342,343
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου